de NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR FYTOTHERAPIE, 25e JAARGANG, NR 4, oktober 2012, 13
Boekbespreking
Ethnoveterinary medicines used for pets in British Columbia. C. Lans.
ISBN: 978-0-9783468-9-8. Amazon Distribution GmbH, Leipzig 2012, 232 pagina’s.
Prijs e 7,50.
Cheryl Lans studeerde af aan de Universiteit Wageningen op het vakgebied Ecologische Landbouw en promoveerde bij de faculteit Sociale Wetenschappen van dezelfde universiteit. Haar promotieonderzoek had de etnoveterinaire geneeskunde op Trinidad en Tobago tot onderwerp. Daarna was Lans enkele jaren aangesteld bij de University of Victoria in British Columbia, Canada, waar zij met Nancy Turner en Gerhard Brauer onderzoek deed aan geneeskrachtige planten die in British Columbia worden ingezet om diergezondheid te behouden of te verbeteren. Cheryl Lans is auteur van diverse wetenschappelijke artikelen over etnomedicinaal en etnoveterinair gebruik van planten en heeft nu ook een boek geschreven. Dit boek is een vervolg op het eerder uitgevoerde etnoveterinaire onderzoek in British Columbia maar is volledig toegespitst op huisdieren.
Het boek begint met een inleiding over de methodologie en validatie van etnoveterinair onderzoek. Met name dit laatste punt vormt een belangrijk aspect binnen het etnoveterinaire onderzoek omdat het enerzijds de traditionele kennis die binnen een (kleine) gemeenschap is opgebouwd breder toepasbaar maakt binnen een grotere groep belanghebbenden, in dit geval met name (huis)diereneigenaren en veehouders. Anderzijds maakt validatie de verzamelde onderzoeksgegevens beter objectiveerbaar, wat de acceptatie binnen de wetenschappelijke wereld vergroot. Het door Lans beschreven validatieproces bestaat uit drie stappen. De eerste stap betreft een nauwkeurige botanische identificatie. Bij de tweede stap wordt vastgesteld hoe de gegevens uit de volksgeneeskunde kunnen worden vertaald naar biologische en medisch-wetenschappelijke concepten. In de derde validatiestap wordt gezocht naar wetenschappelijke literatuur over, bijvoorbeeld, biologisch actieve inhoudsstoffen of farmacologische eigenschappen die de empirische kennis experimenteel onderbouwt. Op basis van deze validatie kan dan een gradatie in het niveau van bewijs voor de etnoveterinaire toepassing worden aangebracht, variërend van ‘geen ondersteunende gegevens, de plant is waarschijnlijk niet werkzaam’ tot ‘etnobotanische en farmacologische studies onderbouwen het volksgebruik, de plant is zeer waarschijnlijk effectief’.
In de op deze inleiding volgende hoofdstukken worden etnoveterinaire behandelmethoden besproken voor verschillende ziekten die veel bij huisdieren voorkomen. Zo zijn er hoofdstukken over het etnoveterinaire gebruik van planten bij verwondingen, bij reumatoïde artritis en artrose, bij gastro-intestinale aandoeningen, bij lever- en nieraandoeningen, bij huidproblemen en allergieën, bij de behandeling van kanker, bij ademhalings- en hartproblemen, bij angst en bij bacteriële en virale infecties. Het boek van Lans is in dit opzicht uniek; uniek wat betreft de hoeveelheid planten of plantencombinaties (recepten) die voor de diverse aandoeningen worden beschreven maar ook uniek wat betreft de onderbouwing van de verzamelde etnoveterinaire kennis met wetenschappelijke literatuur. Voor iedereen die de diergezondheid op een natuurlijke wijze wil bevorderen, is dit boek daarom ook een waardevolle bron van informatie − niet in de laatste plaats omdat veel van de door Lans genoemde planten ook in onze omgeving inheemse soorten betreffen − misschien zelfs wel van onschatbare waarde omdat het kennis vastlegt die spoedig dreigt te verdwijnen.
Enig minpunt van dit boek is de kwaliteit van de uitgave. Het boek is in eigen beheer uitgegeven en dat is helaas te zien aan de opmaak, de gebruikte materialen en de manier van inbinden. Het geheel doet nu aan een studentenverslag denken en dat doet de inhoud van dit interessante boek toch echt tekort.
S.B.A. Halkes
Auteursgegevens:
Dr. S.B.A. (Bart) Halkes is werkzaam bij PhytoGeniX, een bedrijf dat zich richt op het wetenschappelijk onderzoek aan bestaande fytotherapeutica en de ontwikkeling van nieuwe plantaardige
